mageroya op weg naar de noordkaap

Sovjet-toerisme op Spitsbergen: spookstadjes in het Hoge Noorden

Meestal schrijf ik over plekken waar ik ben geweest. Maar soms kom ik informatie tegen over bestemmingen en reizen die me zo enthousiast maken, dat ik ze graag met jullie wil delen, ook al ben ik er zelf niet geweest. Vandaag kwam ik weer zo’n reis tegen: een ‘Retroreis naar de Sovjettijd op Spitsbergen’. Noord- èn Oost-Europa in één dus, plus een flinke dosis geschiedenis. Machtig interessant!

Sovjet-toerisme op Spitsbergen

Spitsbergen is het grootste eiland van de eilandengroep Svalbard in de Noordelijke IJszee. Svalbard valt onder Noors bewind, dus wat is nu de link met de Sovjet-Unie?

In 1920 werd in het Spitsbergenverdrag bepaald dat alle ondertekenaars van dat verdrag economische activiteiten mochten uitoefenen op Spitsbergen. De Sovjet-Unie behoorde daar ook toe en besloot van dat recht gebruik te maken door steenkool te gaan winnen. Zo ontstonden op Spitsbergen Russische mijnwerkersdorpen zoals Barentszburg, Pyramiden en Grumant.

Na de Tweede Wereldoorlog speelde de aanwezigheid van de Russen op Spitsbergen een rol in de Koude Oorlog en nu worden de Russische nederzettingen steeds meer een toeristische attractie met bijvoorbeeld hotels in communistische stijl.

Lenin in Barentszburg

Barentszburg werd door Nederlanders gesticht en vernoemd naar de ontdekker van Spitsbergen, Willem Barentsz. In 1926 kwam het stadje in Russische handen en Barentszburg groeide uit tot een mijndorpje van ruim 1.000 inwoners. De ongeveer 400 mensen die er nu nog wonen, richten zich steeds meer op het toerisme.

In Barentszburg vind je modernistische gebouwen in Sovjet-stijl. Midden in het stadje staat een standbeeld van Lenin. Verder kun je in Barentszburg de noordelijkste bierbrouwerij ter wereld en het Pomoren-zeevaartmuseum bezoeken. Overnachten kan in het vernieuwde Barentsburg Hotel. In de zomer en de herfst ga je per boot naar Barentszburg. Maar in de winter, als de fjorden bevroren zijn, kun je er ook per sneeuwscooter naartoe. Dan kun je van je bezoek aan Barentszburg meteen een skitripje maken.

Spookstad Pyramiden

Pyramiden ligt bij een kegelvormige berg – vandaar de naam. Ooit waren het de Zweden die hier begonnen met mijnbouw, maar de Russen namen het later van hen over. In 1998 waren de steenkoolvoorraden uitgeput. Pyramiden liep leeg en veranderde in een spookstadje. Tegenwoordig zorgen ongeveer 10 mensen voor het onderhoud van de gebouwen.

Net als Barentszburg kun je Pyramiden bezoeken per boot of sneeuwscooter, afhankelijk van het seizoen. Overnachten doe je helemaal in Sovjet-sfeer in in Hotel Tulpan.

Ruïnes in Grumant

Het Russische mijnwerkersdorp Grumant is minder bekend. Sinds de Russen hier in 1961 stopten met hun mijnactiviteiten, is het dorpje helemaal verlaten. De gebouwen zijn niet onderhouden, maar veranderd in ruïnes. Je komt er met de speedboot vanuit Longyearbyen over de Isfjord. Je komt dan langs het Noorse mijnwerkersdorpje Hiorthhamm, dat ook verlaten is.

Wanneer en hoe naar Spitsbergen

Als liefhebber van het Hoge Noorden die bovendien 5 jaar Russische taal en cultuur heeft gestudeerd zou ik het helemaal geweldig vinden om zo’n retroreis te maken. Maar Svalbard ligt niet bepaald naast de deur. Bovendien is het klimaat er nogal extreem. Wanneer zou je er het beste naartoe kunnen gaan en hoe kom je er het makkelijkst?

Vanaf eind oktober tot halverwege februari komt de zon niet boven de horizon op Svalbard. Dat kan lastig zijn als je de Sovjet-architectuur wilt bekijken of fotograferen, maar is wel ideaal om het prachtige noorderlicht te zien of een sneeuwscootertocht te maken. Na half februari worden de dagen trouwens weer snel langer, terwijl je tot eind april nog wel winterse activiteiten kunt ondernemen, zoals een hondensledetocht. Ga je echt voor de Russische nederzettingen naar Svalbard, dan kun je het beste tussen half juni en half augustus gaan. Vanaf half augustus dient de schemerige herfst zich alweer aan op Spitsbergen.

Vliegen naar Longyearbyen op Spitsbergen kan vanuit Oslo of Tromsø met SAS of Norwegian Airlines. Hotels en excursies kun je rechtstreeks boeken bij de plaatselijke hotels en gidsen. Maar je kunt ook volledig georganiseerde reizen boeken.

Het hele jaar door in Scandinavische sferen? Daarvoor heb ik deze agenda gemaakt:

Of bestel hem rechtstreeks bij uitgeverij Edicola – dat kan hier.

Deze blogpost kan affiliatelinks bevatten. Als jij via zo’n link iets koopt of boekt, krijg ik een kleine vergoeding. Dit gebeurt anoniem en kost jou niets extra’s. Samenwerkingen en affiliatelinks stellen mij in staat om deze website te onderhouden en jou van informatie te blijven voorzien. Meer hierover lees je in mijn disclaimer/privacyverklaring.

Sandra van Bijsterveld
Sandra van Bijsterveld

Leuk dat je er bent! Mijn naam is Sandra van Bijsterveld. In 2013 begon ik met bloggen en inmiddels doe ik dat fulltime. Op Stralend Noorwegen deel ik mijn persoonlijke ervaringen en tips voor een vakantie in Noorwegen met je. Op andere websites blog ik over onze vakanties in Zweden, Denemarken en Finland, en over Scandinavische lifestyle.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Ik ga akkoord met het privacybeleid.