Het noorderlicht zien staat bij veel mensen op het wensenlijstje. Ik had geluk en zag het noorderlicht tijdens een wintervakantie in Noorwegen. Maar waar kun je het noorderlicht allemaal zien? En wanneer? Ook al weten we steeds meer over dit magische licht, het blijft een ongrijpbaar fenomeen dat niet te plannen is en lastig vast te leggen. Voor een beetje houvast vind je hier het antwoord op vijf vragen over het noorderlicht.
- Dit is mijn top 10 favoriete plekken in Noorwegen
- Hier vind je meer tips over je route naar Noorwegen
- Deze dingen vonden wij leuk om te doen in Noorwegen en hier reisgidsen en wandelgidsen voor Noorwegen
- Hier staan adresjes waar je fijn kunt overnachten in Noorwegen
- Op deze pagina vind je reizen naar Noorwegen van verschillende reisorganisaties en hier verzamel ik actuele kortingen en gratis extra’s
1. Wat is het noorderlicht?
Het noorderlicht wordt ook wel Aurora Borealis genoemd, naar de Romeinse godin van de dageraad Aurora en de Griekse naam voor noordewind, Boreas. Het wordt veroorzaakt door elektrisch geladen deeltjes die door explosies op de zon de ruimte in worden geslingerd en 150 miljoen kilometer verderop in aanraking komen met de magnetische velden van de aarde. Dat gebeurt bij de polen, 120 km boven het aardoppervlak, en de energie die de deeltjes bij zich dragen komt dan vrij in de vorm van licht.
De Noor Kristian Birkeland (1867-1917) deed uitgebreid onderzoek naar het noorderlicht. In 1899 richtte hij op de berg Haldde bij Alta een noorderlichtobservatorium in. De weersomstandigheden waren daar zo bar, dat er tunnels tussen de verschillende gebouwen werden aangelegd om niet naar buiten te hoeven. Maar de omstandigheden waren wel optimaal om het noorderlicht te observeren. Birkeland was de eerste die op het idee kwam dat het noorderlicht wordt veroorzaakt door deeltjes in de ruimte. Maar zijn veronderstelling werd door veel wetenschappers weggelachen. Pas in 1967, toen de eerste ruimtesonde werd gelanceerd, kon zijn theorie worden bewezen. Tegenwoordig staat Birkeland op het Noorse biljet van 200 kronen.
2. Waar kun je het noorderlicht zien? En wanneer?
De zon slingert voortdurend deeltjes de ruimte in, dus het noorderlicht is er eigenlijk altijd. Maar het is het beste zichtbaar als het donker en onbewolkt is. De donkere avonden tussen oktober en maart bieden de meeste kans om het noorderlicht te zien. Maar met veel geluk is het ook daarvoor en daarna te zien, zo lang het maar donker wordt.
Om de kans te vergroten, kun je een hoge plek opzoeken met zo min mogelijk kunstlicht. De meeste activiteit is te zien in de noorderlichtstrook tussen 60 en 70 graden noorderbreedte. In Noorwegen loopt die strook van de Lofoten naar de Noordkaap. Daar is het noorderlicht in 90% van de heldere nachten te zien.
Om de ‘jacht naar het noorderlicht’ wat makkelijker te maken, heeft Visit Norway de app NorwayLights ontwikkeld, die aangeeft waar en wanneer je de meeste kans hebt om het noorderlicht te zien. De app is gratis te downloaden.
Maar Noorwegen is niet het enige land waar je het noorderlicht kunt zien. Ook in Zweden en Finland kun je het noorderlicht bewonderen. En heel soms is het zelfs in Denemarken en Nederland te zien. Maar dan moet je wel wel heel veel geluk hebben.
De complete route van mijn winterse rondreis Noord-Noorwegen vind je hier
3. Kun je het noorderlicht fotograferen?
Het noorderlicht laat zich best moeilijk vastleggen, ook al probeert de mens het al duizenden jaren lang. Er zijn rotstekeningen van gevonden en voordat in 1892 de eerste foto werd gemaakt, moesten onderzoekers zich redden met tekeningen en omschrijvingen.
Maar wat doe je als je als toerist het noorderlicht wilt fotograferen? Dat ik absoluut geen expert ben, blijkt wel uit de foto’s bij deze blogpost. Ik vond het gewoon jammer om met mijn fototoestel bezig te zijn en besloot in plaats daarvan maar gewoon toe te kijken, ademloos en met tranen in mijn ogen.
Wil je het noorderlicht toch graag optimaal fotograferen, dan vind je op de website van Nordview uitgebreide tips, van het gebruik van een statief en het meenemen van een extra accu in verband met de kou tot specifieke instellingen. Mijn advies: laat je niet te veel meeslepen door het streven om de perfecte foto te maken, maar neem ook de tijd en de rust om gewoon naar de hemel te kijken en te genieten. Pas toen ik dat deed, had ik echt een kippenvelmoment. Die herinnering is zo mooi, dat ik het niet erg vind dat ik verder alleen deze foto’s uit de losse hand heb.
4. Maakt het noorderlicht geluid?
De Sami, die van oudsher heel dicht bij de natuur leven, noemen het noorderlicht ook wel ‘licht dat je kunt horen’ (guovssahasat). Veel wetenschappers beweren daarentegen dat het onmogelijk is om het licht te horen, omdat de lucht op 120 km hoogte veel te dun is om geluidsgolven te verspreiden. Ze wijzen de geluiden die mensen horen (een soort knisperen, zoals bij statische kleren) toe aan andere dingen, zoals het kristalliseren van hun eigen adem of een verscherpt gehoor bij gebrek aan omgevingsgeluiden op afgelegen plekken.
Toch zijn er aanwijzingen dat natuurverschijnselen zoals het noorderlicht VLF-golven (Very Low Frequency) voortbrengen, en dat die golven hoorbaar kunnen zijn en zelfs lichte voorwerpen (zoals haren) in beweging kunnen brengen. Luister maar eens naar de geluidsopnames in deze video.
5. Bestaan er legendes over het noorderlicht?
Juist doordat het zo moeilijk vast te leggen is en het lang onduidelijk was hoe het noorderlicht ontstaat, bestaan er allemaal verhalen en legendes over het noorderlicht. De Sami dachten dat het noorderlicht werd veroorzaakt door geesten van overleden voorouders en dat het noorderlicht een soort rivier was tussen de goden- of geestenwereld en de mensenwereld. Noorse kinderen krijgen te horen dat je nooit mag zwaaien of fluiten naar het noorderlicht, want dan komt het je halen. Er is ook een vriendelijkere variant, die beweert dat het noorderlicht gaat bewegen als je ernaar zwaait.
Dat ook volwassenen in de ban kunnen raken van verhalen rondom het noorderlicht, blijkt in de documentaire waarin Joanna Lumley op zoek gaat naar het noorderlicht. Ze wil het licht ontzettend graag zien en vraagt steeds maar: “Zal ik het te zien krijgen?” Tot ze te horen krijgt dat ze de ‘Tricky Lady’ niet moet uitdagen: hoe meer je over haar praat, hoe kleiner de kans dat ze zich laat zien…
Wil je ook het noorderlicht zien?
Dan is de eerste stap natuurlijk zorgen dat je in de goede periode op de juiste plek bent (zie punt 2).
Dan kun je de kans nog vergroten door een noorderlichtexcursie te boeken, waarbij een gids je meeneemt naar plekken met weinig lichtvervuiling en een goed zicht op de hemel.
Het hele jaar door in Scandinavische sferen? Daarvoor heb ik deze agenda gemaakt:
Of bestel hem rechtstreeks bij uitgeverij Edicola – dat kan hier.
Ik werd uitgenodigd om winters Noord-Noorwegen te bezoeken voor Stralend Noorwegen.
Deze blogpost kan affiliatelinks bevatten. Als jij via zo’n link iets koopt of boekt, krijg ik een kleine vergoeding. Dit gebeurt anoniem en kost jou niets extra’s. Samenwerkingen en affiliatelinks stellen mij in staat om deze website te onderhouden en jou van informatie te blijven voorzien. Meer hierover lees je in mijn disclaimer/privacyverklaring.
